Η Ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα που δείχνουν ότι αυτό το φαινόμενο μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικά αποτελέσματα.
Ο Τραμπ είναι η ζωντανή απόδειξη. Πρόσφατα, ένας Ελληνοαμερικανός φίλος με εξαιρετικά φιλελεύθερες και κεντροαριστερές απόψεις μού εξηγούσε πως δεν άντεχε άλλο τον ζουρλομανδύα της πολιτικής ορθότητας και τα παρελκόμενά του. Στην πολιτεία όπου μένει υπήρχε, για παράδειγμα, ένας έντονος διάλογος για το εξής απίθανο ζήτημα: Αν ένας παράνομος μετανάστης που έχει καταδικαστεί για κάποιο βαρύ αδίκημα έπρεπε να απελαύνεται από τις ΗΠΑ αμέσως μετά την αποφυλάκισή του. Η αντίδραση των προοδευτικών οπαδών του Δημοκρατικού Κόμματος ήταν απόλυτη, η απέλαση θα ήταν ένα άδικο μέτρο. Μ' αυτά και μ' αυτά, και με τις «τρίτες τουαλέτες» στα δημόσια σχολεία, χάθηκε η μπάλα και η επαφή με την αμερικανική μεσαία τάξη.
Είναι πολύ εύκολο για μια ελίτ να ξεκοπεί από τον μέσο άνθρωπο. Οι διανοούμενοι και όσοι εργάζονταν στα αμερικανικά πανεπιστήμια ζούσαν σε μια γυάλα, μέσα στην οποία ήταν σχεδόν αδύνατον να εκφραστεί μια άλλη άποψη. Τα φαινόμενα μπούλινγκ σε όσους εξέφραζαν διαφορετική γνώμη είχαν φτάσει σε ακραία σημεία και εδραίωσαν ένα κλίμα υστερίας, αλλά και φόβου.
Οσο για την πολιτική ελίτ των Δημοκρατικών, είχε φτάσει σε ένα σημείο όπου ένιωθε άνετα στη Νέα Υόρκη, στη Βοστώνη, στο Λονδίνο, στο Παρίσι, αλλά όχι στο Καλαμαζού... Σε πολλά έμοιαζε με μια ευρωπαϊκή ελίτ, ενώ ο κοινωνικός της περίγυρος ήταν άνθρωποι κοσμοπολίτες από τη σόου μπιζ, τον δημοσιογραφικό κόσμο και τη Γουόλ Στριτ. Για τον λόγο αυτό, δεν άκουσε τη βοή της οργής την πρώτη φορά όταν ξέσπασε, το 2016. Παρότι πήρε όμως τότε το μήνυμα, με τρόπο αιφνιδιαστικό και σκληρό, δεν έμαθε. Και κατέληξε να μην μπορεί να πείσει τον Μπάιντεν να αποχωρήσει και με μια αδύναμη υποψήφια που δεν βρήκε ποτέ σημείο επικοινωνίας με την «άλλη Αμερική».
Ο πρόεδρος Τραμπ έχει ξεκινήσει τη δεύτερη θητεία του με ένα πραγματικό τσουνάμι δηλώσεων και απρόβλεπτων αποφάσεων, που μονοπωλούν την ατζέντα και δεν αφήνουν σοβαρά περιθώρια αντίδρασης. Οι Δημοκρατικοί πρέπει να ανασυνταχθούν και να βρουν τη συνταγή που θα τους επιτρέψει να ξαναμιλήσουν με το άλλο μισό. Καταλαβαίνουν τα λάθη τους, τις υπερβολές των διανοουμένων και των ακτιβιστών. Υπάρχουν ασφαλώς κι εκείνοι που επιμένουν ότι για όλα φταίνε ο πληθωρισμός και η ακρίβεια, και οι οποίοι αρνούνται να βγουν από τον μικρόκοσμό τους. Η ήττα ήταν, πάντως, βαριά και αναγκαστικά θα περάσουν από μια περίοδο εσωτερικής γκρίνιας και ομφαλοσκόπησης.
Ποιο είναι, όμως, το χειρότερο που μπορούν να κάνουν σε αυτή τη φάση; Να επαναλάβουν το ολέθριο σφάλμα της Χίλαρι Κλίντον, η οποία το 2016 μίλησε με τρόπο σκωπτικό και απαξιωτικό για τους ψηφοφόρους του Τραμπ. Ηδη το ακούει κανείς όλο και περισσότερο από Αμερικανούς των δύο ακτών, οι οποίοι δεν αντέχουν τα όσα λέει και κάνει ο Τραμπ και ρίχνουν την ευθύνη στον μέσο ψηφοφόρο του.
«Είναι ηλίθιοι και τους αξίζει», «αυτή η χώρα δεν μας αφορά πια», «είναι όλοι ψεκασμένοι» είναι μερικές από τις ατάκες που ακούγονται συχνά από τα χείλη της αμερικανικής ελίτ. Θα πρέπει, βέβαια, να αντιληφθούν, έστω και τώρα, ότι με αυτή τη νοοτροπία η χώρα τους όντως δεν θα τους αφορά και πως έτσι θα χάσουν οριστικά και αμετάκλητα την επαφή με την αμερικανική κοινωνία. Γιατί και μετά τον Τραμπ, ο τραμπισμός θα είναι εκεί, με βαθιές ρίζες και ισχυρότατη υποστήριξη.
