Εντονες πιέσεις για επέκταση των πλειστηριασμών και σε ακίνητα που χρησιμοποιούνται ως πρώτη κατοικία και είναι αξίας κάτω των 100.000 ευρώ ασκούνται από τον SSM, κλιμάκια του οποίου βρίσκονται αυτή την εβδομάδα στην Αθήνα, εξετάζοντας αναλυτικά τα πλάνα που έχουν καταθέσει οι τράπεζες για τη μείωση των κόκκινων δανείων.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων που γίνονται με τις τράπεζες είναι και η αλλαγή του νόμου Κατσέλη ενόψει και της λήξης της προστασίας που παρέχει για την πρώτη κατοικία βάσει του άρθρου 9, το οποίο καταργείται στις 31 Δεκεμβρίου 2018. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι θεσμοί –SSM και ΔΝΤ– θεωρούν ότι το υφιστάμενο πλαίσιο προστασίας είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό και τάσσονται υπέρ της αυστηροποίησής του, καθώς η παράτασή του θέτει σε κίνδυνο τους στόχους μείωσης των κόκκινων δανείων, οι οποίοι είναι φιλόδοξοι και δύσκολο να επιτευχθούν. Στις εναλλακτικές λύσεις που συζητούνται είναι:
• Η παράταση του νόμου με αλλαγή των κριτηρίων που ισχύουν σήμερα προκειμένου κάποιος να ενταχθεί στον νόμο.
• Η θέσπιση ενός νέου πλαισίου προστασίας με βάση το κυπριακό μοντέλο, που προβλέπει τη συνεισφορά του Δημοσίου στην αποπληρωμή του δανείου, με βάση επίσης συγκεκριμένα κριτήρια.
• Η πλήρης κατάργηση κάθε προστασίας και η αναζήτηση λύσης από κάθε δανειολήπτη ξεχωριστά μέσα από τη δικαστική οδό.
Σύμφωνα με την άποψη που διατυπώνεται από τους θεσμούς, ο νόμος Κατσέλη λειτουργεί ως καταφύγιο για στρατηγικούς κακοπληρωτές, που υπολογίζονται στο 25% αυτών που έχουν κάνει αίτηση για να ενταχθούν σε αυτόν. Στο πλαίσιο αυτό έδωσαν σαφείς κατευθύνσεις στις τράπεζες για τον εντοπισμό τους, ενώ ισχυρές είναι και οι πιέσεις που δέχτηκαν οι τράπεζες για την επιτάχυνση των πλειστηριασμών, αλλά και την επέκταση σε ακίνητα μικρότερης αξίας, δηλαδή κάτω από 100.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία από τις τράπεζες, το 60% των κόκκινων στεγαστικών δανείων συνδέεται με ακίνητα αξίας από 25.000 έως 100.000 ευρώ, ενώ το 30% με ακίνητα αξίας από 100.000 έως 200.000 ευρώ. Με δεδομένο, όπως σημειώνουν, ότι η προστασία που παρέχεται σήμερα μέσω του νόμου Κατσέλη καλύπτει το 95% όσων έχουν πάρει στεγαστικό δάνειο, οι τράπεζες προτείνουν το όριο για την προστασία της πρώτης κατοικίας να περιοριστεί στις 100.000 ευρώ, από τις 280.000 ευρώ που είναι σήμερα με βάση και τον αριθμό των τέκνων.
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσιεύονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα eauction, ο αριθμός των προγραμματισμένων –έως και τον Ιούνιο του 2019– πλειστηριασμών έχει φθάσει σήμερα τις 23.750. Μεταξύ των ακινήτων που εκπλειστηριάζονται είναι και διαμερίσματα ή μονοκατοικίες αξίας κάτω των 100.000 ευρώ, αλλά όπως διαβεβαιώνουν οι τράπεζες δεν πρόκειται για την πρώτη κατοικία του οφειλέτη.
Για το 2019 ο αριθμός των πλειστηριασμών που θα πραγματοποιηθούν εκτιμάται στις 30.000. Εν τω μεταξύ, αύριο Πέμπτη η ΤτΕ αναμένεται να δημοσιοποιήσει την πρότασή της για τη μείωση κατά 40 δισ. ευρώ του στοκ των κόκκινων δανείων κάνοντας χρήση του αναβαλλόμενου φόρου. Μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, η επικεφαλής του SSM Ντανιέλ Νουί σημείωσε ότι πρόκειται για ένα πολύπλοκο σχέδιο, ενώ διευκρίνισε ότι η συζήτηση είναι σε εξέλιξη αλλά σε προκαταρκτικό στάδιο ακόμη. Ξεκαθάρισε επίσης ότι, δεδομένου ότι πρόκειται για δημόσιο χρήμα, πρέπει να ζητηθεί και η άποψη της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ε.Ε.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσιεύονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα eauction, ο αριθμός των προγραμματισμένων –έως και τον Ιούνιο του 2019– πλειστηριασμών έχει φθάσει σήμερα τις 23.750.
Μεταξύ των ακινήτων που εκπλειστηριάζονται είναι και διαμερίσματα ή μονοκατοικίες αξίας κάτω των 100.000 ευρώ, αλλά όπως διαβεβαιώνουν οι τράπεζες δεν πρόκειται για την πρώτη κατοικία του οφειλέτη. Για το 2019 ο αριθμός των πλειστηριασμών που θα πραγματοποιηθούν εκτιμάται στις 30.000.
Την ίδια στιγμή ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Εποπτείας (SSM) εμφανίζεται αντίθετος σε παράταση του νόμου Κατσέλη για την προστασίας της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμό, καθώς υπάρχει κίνδυνος να σταματήσουν οι ρυθμίσεις καθυστερούμενων οφειλών και να αυξηθεί εκ νέου ο όγκος των κόκκινων δανείων.
Σύμφωνα με την άποψη που διατυπώνεται από τους θεσμούς, ο νόμος Κατσέλη λειτουργεί ως καταφύγιο για στρατηγικούς κακοπληρωτές, που υπολογίζονται στο 25% αυτών που έχουν κάνει αίτηση για να ενταχθούν σε αυτόν.
Η πρόταση
Μία από τις λύσεις που βρίσκονται στο τραπέζι είναι το πρόγραμμα «Εστία» που εφαρμόζεται στην Κύπρο. Τα βασικά κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα είναι η αξία του ακινήτου και το διαθέσιμο εισόδημα του δανειολήπτη.
Στην περίπτωση αυτή κουρεύεται το υπερβάλλον ποσό του δανείου του ακινήτου και συμφωνείται με τον δανειολήπτη νέα ρύθμιση με χαμηλό επιτόκιο, ενώ το 1/3 της δόσης επιδοτείται από το κράτος και τα 2/3 καταβάλλονται από τον δανειολήπτη.
Στο ακίνητο, πέραν της προσημείωσης που ήδη φέρει υπέρ της πιστώτριας τράπεζας, εγγράφεται και νέα προσημείωση υπέρ του Δημοσίου.