Θα πρέπει να πληροφορήσουμε όσους δεν γνωρίζουν ότι ο λόγος για τον οποίο γίνεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών δεν είναι κανένας άλλος, παρά για να υπηρετηθεί μία μνημονιακή λογική δεσμευτική στο μεσοπρόθεσμο, για τη μείωση των δαπανών για την εκπαίδευση μέσω της μείωσης του αριθμού των εκπαιδευτικών και της περαιτέρω καθήλωσης και μείωσης του μισθού τους.
Αυτό είναι όλο το ζητούμενο, πώς θα βρεθεί ένας τρόπος για να μειωθεί ο αριθμός των εκπαιδευτικών. Πού το στηρίζω αυτό; Ξέρετε, θα μπορούσα να δεχθώ ότι γίνεται μία αξιολόγηση, όταν επιβραβεύονται αυτοί που αξίζουν. Θα μπορούσαν να αξιολογηθούν δεκαπέντε και να αξιολογηθούν θετικά όλοι ή οι δεκατέσσερις. Όταν, όμως, υπάρχει ένα πλαφόν για το πόσοι επιτρέπεται να πάνε στην ανώτερη βαθμίδα –και αυτό είναι από την τελευταία κατηγορία, τη Γ΄ Κατηγορία στη Β΄- και είναι το 50% και από αυτούς μόνο το 15% στην Α΄, θα μου επιτρέψετε να χρησιμοποιήσω το χυδαίο όρο, ότι εδώ πέρα δεν μιλάμε για Υπουργείο Παιδείας αλλά μιλάμε για διαγωνισμό master chef, «τόσοι θα πάνε στη δεύτερη ομάδα, τόσοι θα πάνε στην πρώτη ομάδα». Δεν έχει σημασία αν αξίζουν όλοι. Ο αριθμός είναι κλειστός.
Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι με αυτήν τη διαδικασία εξωθούμε τους εκπαιδευτικούς σε έναν ανελέητο ανταγωνισμό. Δεν έχει καμμία σχέση με συνεργατική διαδικασία. Ουδείς εκπαιδευτικός θα βοηθήσει το διπλανό του, όταν ξέρει ότι ένας από τους δύο ή ένας από τους τρεις θα περάσει στην επόμενη βαθμίδα.
Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, διαλύει απολύτως το πνεύμα του σχολειού, καθιερώνει νέους κανόνες ανταγωνισμού. Μιλάμε για το νόμο της ζούγκλας, για το ποιος θα επιβιώσει..... Αναφέρομαι στους δεκατρείς χιλιάδες αναπληρωτές που επί χρόνια δίδασκαν και τώρα δεν ανανεώθηκε η θητεία τους, δεν έχουν προσληφθεί, είναι χωρίς δουλειά, άρα είναι απολυμένοι. Γι' αυτό προκύπτουν τα τριάντα δύο χιλιάδες εκπαιδευτικά κενά στα σχολειά μας.
Και έρχεστε με τη διαδικασία αυτή, με την αξιολόγηση –πέρα από την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών- και αξιολογείτε και τα σχολεία. Και ποια είναι τα «καλά» σχολεία; Αυτά των οποίων οι μαθητές έχουν καλές σχολικές επιδόσεις. Πάρα πολύ ωραία! Να πάρουμε ένα σχολείο στο Δενδροπόταμο ή στα Λιόσια ή στο Πέραμα και να το συγκρίνουμε με ένα σχολείο στα βόρεια προάστια, με τα λεγόμενα «καλά» σχολεία και να δούμε τις επιδόσεις τους; Είναι προφανές ότι τα σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών θα κριθούν αρνητικά και θα κατηγοριοποιηθούν. Μερικά εξ αυτών θα κλείσουν.
Επειδή οι γονείς που έχουν τον τρόπο τους –για να το πω κομψά- μπορούν να παίρνουν το παιδί τους και με πλαστά πιστοποιητικά να το εγγράφουν σε ένα «καλό» σχολειό, που έχει καλές σχολικές επιδόσεις, ενώ οι άλλοι δεν μπορούν, είναι εκτός των τειχών, καταλαβαίνετε ότι τα «καλά» σχολεία γίνονται «καλύτερα» και τα «κακά» «χειρότερα».
Το παράδειγμα της Αγγλίας, το οποίο επικαλείστε, όπως και το παράδειγμα της Ιρλανδίας κ.λπ., δείχνουν το δρόμο. Κλείνουν τα «κακά» σχολειά, μεγαλώνει το χάσμα.
Θυμάστε ότι είχα πει στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων ότι με το που γεννιέται ένα παιδί φέρει μέσα του, χωρίς να το θέλει, τρεις μεγάλες ανισότητες. Πρώτη ανισότητα, τον τόπο που γεννιέται –είναι άλλο πράγμα να γεννηθεί ένα παιδί στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη ή σε μια μεγάλη πόλη και άλλο να γεννηθεί σε ένα χωριό του Έβρου ή της Φλώρινας- δεύτερη ανισότητα, το μορφωτικό επίπεδο των γονιών και τρίτη ανισότητα, το οικονομικό επίπεδο των γονιών.
Σκεφθείτε, λοιπόν, ένα παιδί που φέρει και τις τρεις αυτές ανισότητες μαζί, δηλαδή απομακρυσμένο σχολειό, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των γονιών, χαμηλό οικονομικό επίπεδο των γονιών και ένα άλλο, που και τα τρία αυτά, του πάνε καλά από τη γέννησή του. Δεν φταίει καθόλου.
Ο μόνος που μπορεί να αμβλύνει –όχι να εξουδετερώσει- αυτήν την κατάσταση είναι το σχολειό. Μπορεί, πραγματικά, σε κάποιο βαθμό να αμβλύνει αυτήν την κατάσταση με μία προϋπόθεση, ότι η πολιτεία θα κάνει στα σχολειά αυτά θετική διάκριση. Δεν θα κατανείμει, δηλαδή, κονδύλια ίδια σε όλα τα σχολειά, γιατί τα «καλά» σχολειά δεν το έχουν τόσο πολύ ανάγκη. Πρέπει να ενισχύσει θετικά τα σχολειά που έχουν πρόβλημα και σε δασκάλους και σε υποδομή. Εδώ δεν ισχύει ότι «είναι καλό το ίσο». Καλό είναι το δίκαιο. Και είναι δίκαιο, τα σχολειά που είναι σε υποβαθμισμένες περιοχές να έχουν μία θετική διάκριση......
Στην αξιολόγηση βάζετε ορισμένα κριτήρια. Τα κριτήρια αυτά δεν έχουν καμμία σχέση με την παιδαγωγική επιστήμη. Είναι τόσο ασαφή που επιτρέπουν οποιαδήποτε αυθαιρεσία.
Το χειρότερο είναι ότι ανάμεσα στα κριτήρια με τα οποία κρίνεται ο εκπαιδευτικός είναι τα λεγόμενα «αντικειμενικά» κριτήρια, δηλαδή τίτλοι σπουδών, μεταπτυχιακά, δημοσιεύσεις, επιμορφώσεις. Πώς τα λέτε αυτά, όταν έχετε κόψει την επιμόρφωση, όταν έχετε κόψει τις εκπαιδευτικές άδειες, όταν έχετε κόψει τη δυνατότητα να κάνει κάποιος μεταπτυχιακά; Μόνο κάποιος που είχε τη δυνατότητα από πριν να τα έχει αυτά, γιατί του το επέτρεπε η οικονομική του θέση, μπορεί να τα έχει. Κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, μπορεί κάποιος να τα κάνει όλα αυτά και μάλιστα από την τσέπη του;
Τολμάτε και μιλάτε για σχολικές βιβλιοθήκες, όταν τις έχετε καταργήσει;
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κύριε Υπουργέ, ένα άλλο σημείο που θα ήθελα να θίξω είναι το εξής: Ποιος θα κάνει την αξιολόγηση; Μονοπρόσωπο όργανο, διευθυντής σχολείου ή σχολικός σύμβουλος.
Χάρηκα πάρα πολύ, που ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Σχολικών Συμβούλων ήταν και αυτός μαζί με την ΟΛΜΕ και άλλες ενώσεις, αντίθετος σ' αυτό που φέρνετε και ονομάζετε αξιολόγηση. Ο ρόλος του σχολικού συμβούλου δεν είναι να είναι τιμωρός και να εξαρτάται από αυτόν η απόλυση ενός εκπαιδευτικού. Ο ρόλος του σχολικού συμβούλου είναι να είναι δίπλα στον εκπαιδευτικό, επιστημονικός και παιδαγωγικός σύμβουλος.
Εν τέλει θα έλεγα, κύριε Υπουργέ, ότι η μόνη συνέπεια από την εφαρμογή αυτού του σχεδίου, θα είναι οι ακόμα πιο εκτεταμένες πελατειακές σχέσεις μεταξύ προϊσταμένων και υφισταμένων και, όπως είπα, και ο άγριος ανταγωνισμός μεταξύ των συναδέλφων, που σε λίγο αυτή η λέξη στα σχολειά θα μπει σε εισαγωγικά.
Εάν θέλατε, πραγματικά, να βοηθήσετε το εκπαιδευτικό σύστημα, θα αρχίζατε από άλλα πράγματα. Θα αρχίζατε από το διορισμό εκπαιδευτικών. Θα αρχίζατε από τη μισθολογική τους αποκατάσταση.
(Το κείμενο αυτό είναι οι βασικές απόψεις στη συζήτηση του νομοσχεδίου για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στην οποία ο βουλευτής Θεσσαλονίκης κ. Αναστάσιος Κουράκης ήταν γενικός εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ ως Τομεάρχης Παιδείας και Πολιτισμού του κόμματος)
